Wat is een coronagraaf?
De bovenstaande beelden zijn gemaakt door een coronagraaf en tonen de corona of atmosfeer van de Zon. Een coronagraaf is een instrument waarin een plaatje (de blauwe schijf), de Zon (aangegeven door de witte cirkel in het midden) afdekt en zo een kunstmatige totale zonsverduistering creëert. We kunnen daardoor de onmiddellijke omgeving rond de Zon waarnemen, die normaal door het felle licht van de zonneschijf overstraald wordt.

Mercurius voor en na 9 mei
LASCO is een stel coronagrafen aan boord van het ruimtetuig SOHO. Het is uiteraard onmogelijk om de Mercuriusovergang met LASCO waar te nemen, het plaatje bedekt immers de zonneschijf. Maar omwille van zijn brede gezichtsveld, laat LASCO Mercurius zien als een heldere stip die de Zon nadert in de 3 tot 4 dagen voor de Mercuriusovergang. Na de overgang zien we hoe Mercurius zich weer langzaam van de Zon weg beweegt. Naarmate Mercurius de Zon nadert, wordt ze geleidelijk minder goed zichtbaar omdat de planeet beetje bij beetje de lijn Zon-Aarde nadert. Vanuit het standpunt van de Aarde zien we steeds minder en minder van het oppervlak van Mercurius dat door de zon beschenen wordt, en meer en meer van de onverlichte “achterkant” van de planeet. Na de overgang keert het proces om en is Mercurius opnieuw beter zichtbaar.

Hoe beweegt Mercurius in LASCO?
SOHO bevindt zich steeds in een vast punt tussen de Aarde en Zon en draait even snel en in een gelijkaardige baan als de Aarde rond de Zon. Mercurius staat veel dichter bij de Zon dan SOHO en de Aarde en beweegt dus veel sneller rond de Zon: een Mercuriusjaar duurt maar 88 dagen. Omdat Mercurius op 9 mei tussen de Zon en de Aarde passeert, zien we Mercurius in de beelden van links naar rechts gaan. Indien Mercurius zich in zijn baan achter de Zon zou bevinden gezien vanop de Aarde/LASCO, zou de planeet van rechts naar links bewegen.

Sterren en meer
De sterren op de achtergrond lijken ook van links naar rechts te bewegen, maar die beweging is duidelijk trager dan die van Mercurius. We zien hier eigenlijk de beweging van SOHO die rond de Zon draait. Mercurius is duidelijk te onderscheiden van deze sterren, omdat zijn positie duidelijk zal veranderen ten opzichte van de “vaste” positie van deze achtergrondsterren. De andere occasionele punten en strepen die soms verschijnen zijn geen sterren, maar het effect van hoog-energetische deeltjes die inslaan op de camera van de coronagraaf. Soms kan men ook een soort wolk waarnemen die zich van de Zon verwijdert en die gedurende meerdere uren zichtbaar kan zijn. Dit is een coronale massa-ejectie (CME), de uitstoot van een wolk vol geladen deeltjes als gevolg van explosieve activiteit op het oppervlak van de Zon.

Enkele van de hierboven vermelde fenomenen kunnen worden gezien in bovenstaande gif die werd gemaakt tijdens de recentste benedenconjunctie van Mercurius op 14 Januari 2016. Mercurius werd aangeduid met een pijltje. Deze clip zal worden afgespeeld tot ongeveer 9 Mei, waarna we de meest recente coronagraafbeelden van SOHO online zullen zetten.